Skajboty (niem. Skaibotten)
wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo.

Charakterystyka miejscowości

Skajboty

Położenie:
Miejscowość Skajboty położona jest w zachodniej części gminy Barczewo, poza głównymi ciągami komunikacyjnymi. Wieś jest niewielka lecz jej otoczenie charakteryzuje się wybitnymi walorami krajobrazowymi, historycznymi i kulturowymi. Skala, charakter oraz klimat miejscowości warte są zachowania i kultywowania.

Podstawowe dane:

Powierzchnia: 1095 ha

Liczba ludności: stan na dzień 31.12.2008 r. wg Ewidencji Ludności - 242 osób.

Ważniejsze drogi: przez Skajboty biegnie droga powiatowa Barczewo - Silice.

Instytucje: na terenie miejscowości Skajboty nie ma żadnych instytucji (szkoły, przedszkola, poczty itp.)

Działalność kulturalna i sportowa: W udostępnionych przez Kościół pomieszczeniach kaplicy w Skajbotach działa świetlica wiejska z punktem bibliotecznym. We wsi od niedawna działa stowarzyszenie Nasze Skajboty.

Położenie i środowisko przyrodnicze: Wieś Skajboty położona jest w otoczeniu lasów, w bezpośrednim sąsiedztwie jezior: Linówko i Bogdańskie. Atrakcyjne krajobrazowo i turystycznie tereny polodowcowe, stare i tajemnicze lasy decydują o atrakcyjności do zamieszkania jak rekreacji i wypoczynku.


Historia

Skajboty założył Henryk z Łajs zasadźca Barczewa, oraz brat Jana założyciela Olsztyna. Przywilej założenia wsi został podpisany 11 listopada 1362 r. 27 maja 1487 r. miejscowość została wykupiona od jedynej spadkobierczyni - Sophii, wdowy po Michale Schayboth, przez kanoników. W pierwotnej postaci wieś zajmowała obszar 60 łanów (około 1039 hektarów).

Nazwę swoją wieś otrzymała od stanowego przywódcy Balthasara Skaiboth, który odgrywał dużą rolę podczas wojny trzynastoletniej. W przeciągu wieków nazwa jednak ulegała metamorfozie, od Skaiboth, przez Skaibutis, Skaibutai, Scayboth, Scayboten, Schaywoten, Schaywoth, Scaibot, Scaiboth, Skaybotten, Skajwot i Skaibotten, aż do obecnych Skajbot.

Spis z roku 1656 r. podaje, że wieś posiada 50 łanów, 20 gospodarzy, jeden sołtys, trzech wolnych, jedną karczmę z czynszem. Oprócz 50 łanów chłopskich było jeszcze 10 łanów szlacheckich z 3 gospodarzami chełmińskimi i 8 łanów leżało spustoszonych.
Z pierwszych zapisków z 1656 roku wiemy, że w Skajbotach istniała karczma czynszowa.

Skajboty są kojarzone z Mikołajem Kopernikiem. Mikołaj Kopernik zasiedlał, wyludnione polsko-krzyżackimi wojnami, wsie na Warmii, jako administrator dóbr kapituły warmińskiej na pocz. XVI w. - w latach 1516-1521. Z zachowanych dokumentów wynika, że wieś Skajboty Mikołaj Kopernik zaludniał trzykrotnie: dwa razy w 1517 roku i raz w 1519 roku, dwukrotnie ją odwiedzając.
Skajboty od początków swojego istnienia były zasiedlane w większości przez ludność pochodzenia polskiego. Poniżej dane o zróżnicowaniu językowym ludności Skajbot ok. roku 1910

Miejscowość Język polski Język niemiecki Język mazurski
Skaibotten/Skajboty 540 100 -

Środowisko przyrodnicze i kulturowe

Walory krajobrazu - Skajboty to malownicza miejscowość położona między jeziorami i lasami na ziemi warmińskiej w gminie Barczewo. Otaczające nas lasy zamieszkują między innymi: łosie, wilki, jelenie, sarny, dziki, lisy, zające, kosy, sójki, kuropatwy, żurawie (mają na naszym terenie lęgowiska w czasie letnim), bociany, dzikie kaczki, dudek.
Graniczymy z jeziorem Bogdańskim wokół, którego rozciąga się Strefa Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego. Kanał Kiermasz, który przebiega przez teren naszego sołectwa. Posiadamy malowniczo położone jezioro Linówko, które połączone jest ze stawem w centrum wsi. Na całym terenie znajduje się bardzo dużo śródpolnych oczek wodnych i bagien, które stanowią naturalną ostoję dla dzikich zwierząt.

Skajboty

Walory klimatu - Na terenie sołectwa dominuje klimat nizinno – leśny z łagodzącym wpływem jeziora. Tworzy to korzystne warunki klimatyczne dla zamieszkiwania, turystyki i wypoczynku.

Wody podziemne i powierzchniowe - w bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości znajduje się Jezioro Bogdańskie.

Gleby, kopaliny, budowa geologiczna - na terenie sołectwa przeważają gleby klasy IV dużą część powierzchni stanowią lasy. Nie występują inne rodzaje kopalin.

Drogi dostępność komunikacyjna - drogi powiatowe i gminne, przelotowe i wewnętrzne, drogi przelotowe z bardzo złym stanem nawierzchni i brakiem utwardzonego pobocza, drogi wewnętrzne wymagające utwardzenia

Sąsiedztwo - bliskość siedziby gminy Barczewo, siedziby powiatu Olsztyn, w bezpośrednim otoczeniu duże zespoły leśne, bezpośrednie sąsiedztwo Jeziora Bogdańskiego.


ŚRODOWISKO KULTUROWE
Walory ukształtowania przestrzeni publicznej – W centrum wsi znajduje się staw, który wraz z graniczącymi terenami gminnymi dodaje uroku całej wsi. Walory architektury wiejskiej, zabytki - niewielka miejscowość o specyficznym klimacie urbanistyczno – przestrzennym. W Skajbotach zachowała się kapliczka z dzwonniczką, niezwykle okazała stojąca w centrum wsi. Zbudowana z czerwonej cegły na planie kwadratu. Szczyt zwieńczony sterczynkami z metalowymi krzyżami, wyżej sygnaturka i krzyż z chorągiewką i data 1897. Skajboty to również stara warmińska zabudowa z murowanymi chatami.

 

Źródła: